داربست داربست معلق چیست و چه کاربردی دارد؟
داربست معلق چیست؟
آیا تاکنون به کارگرانی که در ارتفاع، بدون اتصال به زمین، مشغول به کار هستند دقت کرده‌اید؟
داربست‌ها همیشه بخشی جدایی ناپذیر از پروژه‌های ساختمانی بوده‌اند، اما در برخی مواقع، روش‌های سنتی جوابگو نیستند. این نوع داربست بدون نیاز به پایه‌های زمینی، امکان کار در ارتفاع را فراهم می‌کند و در پروژه‌های متنوعی کاربرد دارد. از نمای ساختمان‌ها گرفته تا سازه‌های صنعتی، این فناوری به عنوان یک راهکار مدرن، جای خود را در صنعت باز کرده است. در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به این روش، مزایا، چالش‌ها و کاربردهای آن خواهیم داشت و به سوالات رایج در این زمینه پاسخ می‌دهیم.
داربست معلق چیست؟
داربست‌های معلق یکی از روش‌های کارآمد برای انجام فعالیت‌های ساختمانی و صنعتی در ارتفاع هستند. برخلاف داربست‌های سنتی که روی پایه‌های زمینی استوارند، این نوع داربست به وسیله کابل‌های فولادی یا زنجیرهای مقاوم از سقف، تیرآهن یا سازه‌های مستحکم آویزان می‌شود. این طراحی باعث می‌شود که کارگران بتوانند به نقاطی که دسترسی به آن‌ها دشوار است، به راحتی دست یابند.
حرکت این داربست‌ها معمولاً به صورت دستی یا مکانیزه انجام می‌شود و کارگران می‌توانند با کنترل سیستم بالابر، ارتفاع مورد نظر خود را تنظیم کنند. در ساخت این سازه‌ها از قطعات مقاومی مانند بست داربست استفاده می‌شود که نقش مهمی در افزایش ایمنی و استحکام سازه دارد. علاوه بر آن، برخی مدل‌ها دارای بست چهار پیچ هستند که به تثبیت بهتر داربست و جلوگیری از حرکات اضافی کمک می‌کند.
داربست‌های معلق به دلیل انعطاف پذیری بالا، کاهش هزینه‌های اضافی و افزایش سرعت اجرا، در پروژه‌های متعددی از جمله نوسازی ساختمان‌ها، رنگ آمیزی، شست و شوی نما و تعمیرات صنعتی به کار می‌روند. این سازه‌ها نه تنها ایمنی را افزایش می‌دهند، بلکه بهره وری کار را نیز بهبود می‌بخشند.
انواع داربست معلق
داربست‌های معلق ابزارهای مؤثری برای انجام کار در ارتفاعات هستند که بسته به نیاز پروژه و نوع کاربری، در مدل‌های مختلف طراحی می‌شوند. دو نوع رایج این داربست‌ها، داربست معلق ساده و داربست معلق چند طبقه هستند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.
داربست معلق ساده
داربست معلق ساده یکی از پرکاربردترین انواع داربست‌های معلق است که در پروژه‌های مختلف ساختمان سازی و تعمیرات نما به طور گسترده استفاده می‌شود. این نوع داربست معمولاً از یک سکوی کار با ابعاد مشخص و دو کابل یا زنجیر فلزی تشکیل می‌شود که داربست را از ارتفاع به صورت معلق نگه می‌دارند. این زنجیرها معمولاً به نقاطی مانند سقف یا سازه‌های بالایی متصل می‌شوند و به واسطه یک سیستم بالابر یا جابجایی دستی، امکان حرکت عمودی داربست را فراهم می‌کنند.
این مدل داربست برای انجام کارهایی مانند نقاشی، نظافت نمای ساختمان‌ها، تعمیرات، شست و شوی شیشه‌ها و سایر خدماتی که نیاز به دسترسی به ارتفاع دارند، بسیار مناسب است. یکی از مزایای داربست معلق ساده این است که نصب آن سریع و راحت است و در مقایسه با سایر داربست‌ها، هزینه کمتری دارد. علاوه بر این، تنظیم ارتفاع آن به سادگی انجام می‌شود، به طوری که کارگران می‌توانند در ارتفاعات مختلف به راحتی کار کنند.
داربست معلق چند طبقه
داربست معلق چند طبقه برای پروژه‌هایی طراحی شده است که نیاز به کار در چندین سطح مختلف دارند. این مدل از داربست‌های معلق از چند سکوی مجزا تشکیل شده است که هر کدام در ارتفاع‌های متفاوت قرار دارند و امکان انجام همزمان چندین فعالیت در سطوح مختلف را فراهم می‌کنند. به عنوان مثال، در پروژه‌های بزرگ ساختمان سازی یا نماکاری، ممکن است نیاز باشد که همزمان در چند طبقه مختلف کار انجام شود. در این شرایط، استفاده از داربست معلق چند طبقه می‌تواند باعث صرفه جویی در زمان و افزایش سرعت انجام کار شود.
این نوع داربست معمولاً برای کارهایی مانند تعمیرات نمای چند طبقه، نصب پنجره‌ها، رنگ آمیزی سطح وسیع ساختمان‌ها و نظافت نماهای بلند مناسب است. با استفاده از داربست معلق چند طبقه، کارگران می‌توانند به راحتی از یک طبقه به طبقه دیگر منتقل شوند و به سرعت به نقاط مختلف دسترسی پیدا کنند. این داربست‌ها معمولاً از یک سیستم بالابر مکانیکی برای جا به جایی استفاده می‌کنند که به کارگران کمک می‌کند در مدت زمان کوتاه‌تری به ارتفاعات مختلف منتقل شوند و به انجام کار بپردازند.
در این نوع داربست‌ها، علاوه بر تامین ایمنی و استحکام، نیاز به طراحی دقیق‌تری برای نگهداری سکوی متعدد و اطمینان از تعادل داربست در تمامی سطوح مختلف وجود دارد. همچنین، استفاده از تجهیزات اضافی مانند بست داربست فولادی برای افزایش پایداری و ایمنی این سازه‌ها ضروری است.
کاربرد داربست معلق چیست؟
داربست‌های معلق به دلیل طراحی خاص خود، در مواقعی که استفاده از داربست‌های سنتی دشوار یا غیرممکن است، کاربرد گسترده‌ای دارند. این داربست‌ها معمولاً در پروژه‌هایی به کار می‌روند که نیاز به دسترسی به ارتفاعات زیاد وجود دارد، اما فضای کافی برای نصب داربست‌های پایه دار در سطح زمین فراهم نیست.
یکی از مهم‌ترین کاربردهای داربست معلق، استفاده در برج‌ها و ساختمان‌های مرتفع است. در این سازه‌ها، نصب داربست‌های سنتی زمان بر و هزینه بر است، درحالی که داربست‌های معلق امکان دسترسی ایمن و سریع به نماهای بلند را فراهم می‌کنند. این ویژگی آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای فعالیت‌هایی مانند شست و شوی نمای شیشه‌ای، رنگ آمیزی و انجام تعمیرات جزئی یا اساسی تبدیل کرده است.
علاوه بر این، داربست‌های معلق در پروژه‌های صنعتی مانند پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و سوله‌های بزرگ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سازه‌ها به کارگران اجازه می‌دهند بدون نیاز به نصب داربست‌های سنگین، در ارتفاعات مختلف کار کنند. برای افزایش ایمنی و استحکام این داربست‌ها، معمولاً از اتصالات مقاوم مانند ایران بست استفاده می‌شود که پایداری بیشتری در برابر فشار و وزن ایجاد می‌کند.
مزایای داربست معلق
حال که دانستیم کاربرد داربست معلق چیست به بررسی مزایای آن می پردازیم:
افزایش سرعت اجرای پروژه‌های نما
داربست‌های معلق به دلیل قابلیت حرکت عمودی، امکان انجام سریع‌تر کارهای مربوط به نماسازی، رنگ آمیزی و شست و شوی ساختمان را فراهم می‌کنند.
نصب آسان و سریع
برخلاف داربست‌های سنتی که نیاز به چارچوب‌های پیچیده دارند، داربست‌های معلق در مدت کوتاهی نصب شده و آماده استفاده می‌شوند.
کاهش هزینه‌های اجرایی
حذف نیاز به سازه‌های حجیم و پایه‌های سنگین باعث کاهش هزینه‌های خرید، نصب و نگهداری این داربست‌ها در مقایسه با مدل‌های سنتی می‌شود.
انعطاف پذیری در ارتفاعات مختلف
این نوع داربست قابلیت تنظیم ارتفاع دارد و می‌تواند در پروژه‌های متنوع ساختمانی و صنعتی استفاده شود. همچنین، امکان جا به جایی آسان، کارایی آن را در موقعیت‌های مختلف افزایش می‌دهد.
استحکام و ایمنی بالا با استفاده از قطعات مقاوم
برای افزایش ایمنی و جلوگیری از لرزش یا حرکات ناگهانی، از اتصالات قوی مانند بست فولادی استفاده می‌شود که به پایداری بیشتر داربست کمک می‌کند.
معایب داربست معلق چیست؟
معایب داربست معلق شامل موارد زیر می‌باشد:
ایمنی کمتر در پروژه‌های سنگین
داربست‌های معلق برای کارهای سبک و متوسط مناسب هستند، اما در پروژه‌هایی که نیاز به حمل تجهیزات سنگین یا نیروی کار زیاد دارند، ایمنی کمتری نسبت به داربست‌های سنتی دارند.
عدم صرفه اقتصادی در ساختمان‌های کوتاه
در ساختمان‌هایی با ارتفاع کم، استفاده از داربست معلق منطقی نیست، زیرا نصب و راه اندازی آن نسبت به داربست‌های سنتی زمان برتر بوده و از نظر هزینه توجیه ندارد.
محدودیت در میزان تحمل وزن
به دلیل ساختار معلق، این نوع داربست ظرفیت محدودی برای تحمل بار دارد و نمی‌تواند وزن بالای مصالح و ابزارهای سنگین را پشتیبانی کند.
پوشش محدود در سطح افقی
داربست‌های معلق بیشتر برای کار در ارتفاع و سطوح عمودی مناسب هستند و در پوشش دهی سطوح افقی وسیع، کارایی کمتری دارند، که این موضوع ممکن است در برخی پروژه‌ها یک محدودیت محسوب شود.
موارد ایمنی در اجرای داربست معلق
رعایت استانداردهای ایمنی در هنگام استفاده از داربست معلق، از مهم‌ترین الزامات کار در ارتفاع است. هرگونه سهل انگاری در اجرای صحیح این داربست‌ها می‌تواند خطرات جدی برای کارگران و افراد حاضر در محل پروژه ایجاد کند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین نکات ایمنی در اجرای داربست معلق را بررسی می‌کنیم:
استفاده از افراد متخصص
تنها افراد آموزش دیده و دارای صلاحیت مجاز به نصب، راه اندازی و کار بر روی داربست معلق هستند. عدم آشنایی با اصول کار می‌تواند خطرات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
بازرسی قبل از شروع کار
تمامی اجزای داربست، از جمله کابل‌ها، زنجیرها، محل اتصالات و سیستم‌های مهارکننده، باید پیش از استفاده مورد بررسی قرار گیرند تا از ایمنی و عملکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود.
کنترل سیستم ترمز و مهار ایمنی
ترمزهای ایمنی و سیستم‌های توقف اضطراری باید قبل از شروع کار تست شوند تا در مواقع ضروری، از سقوط و بروز حوادث جلوگیری شود.
عدم نگهداری مواد اشتعال زا
نگه داری وسایل آتش زا، مواد قابل اشتعال و تجهیزات غیرضروری بر روی سکوی داربست ممنوع است، زیرا این کار می‌تواند باعث وقوع حوادث خطرناک شود.
توجه به ظرفیت تحمل بار
کابل‌ها و زنجیرهای داربست باید توان تحمل حداقل ۶ برابر وزن داربست و افرادی که روی آن کار می‌کنند را داشته باشند. استفاده از تجهیزات نامناسب می‌تواند منجر به سقوط و آسیب دیدگی شود.
پرهیز از روش‌های غیراستاندارد برای افزایش ارتفاع
ایستادن روی وسایلی مانند بشکه، جعبه یا سایر اشیا غیر مطمئن برای دسترسی به نقاط بالاتر بسیار خطرناک است و احتمال سقوط را افزایش می‌دهد.
اتصالات ایمن و محکم
محل اتصال کابل‌ها و نقاط اتکای داربست باید از نظر استحکام کاملاً بررسی شوند. استفاده از بست‌های مقاوم مانند باعث افزایش ایمنی و جلوگیری از لغزش ناگهانی داربست می‌شود.
وجود سیستم جلوگیری از سقوط
تمامی داربست‌های معلق باید مجهز به تجهیزات حفاظت فردی از جمله کمربند ایمنی و سیستم محافظت در برابر سقوط (PFAS) باشند تا در صورت بروز حادثه، خطر آسیب دیدگی کاهش یابد.
محیط کار ایمن و بدون موانع خطرناک
مسیرهای حرکتی داربست معلق باید عاری از هرگونه برآمدگی، موانع تیز و خطرناک باشند تا مانع از گیر کردن کابل‌ها و کاهش ایمنی نشود.
عرض استاندارد سکوی کار
حداقل عرض سکوی داربست باید به‌گونه‌ای باشد که کارگران بتوانند بدون مشکل روی آن حرکت کنند. معمولاً این مقدار نباید کمتر از ۳۰ سانتی متر باشد.
وزنه‌های تعادل مستحکم
اتصالات و وزنه‌های تعادل داربست باید توان تحمل حداقل ۴ برابر وزن داربست را داشته باشند تا از هرگونه لغزش یا سقوط جلوگیری شود.
جمع بندی
در این مقاله با مفهموم داربست معلق چیست آشنا شدیم و دانستیم یکی از روش‌های نوین و کارآمد برای انجام فعالیت‌های ساختمانی در ارتفاعات بالا است. این داربست به دلیل طراحی معلق و قابلیت جا به جایی، برای کارهایی مانند نماسازی، رنگ آمیزی و شست و شوی ساختمان‌های بلند کاربرد زیادی دارد.
مزایای آن شامل سرعت نصب بالا، کاهش هزینه‌ها و انعطاف پذیری در ارتفاعات مختلف است. در مقابل، محدودیت‌هایی مانند تحمل وزن کمتر و نیاز به رعایت نکات ایمنی دقیق دارد. برای افزایش ایمنی، استفاده از تجهیزات مقاوم از جمله بست داربست فولادی ضروری است.
